پورتال اطلاع رسانی شورای عالی آموزش و پرورش ایران

نظامنامه مدال و نشان

در همه کشورهای جهان معمولا مرسوم است که صاحبان اندیشه و عمل برتر به منظور قدردانی مورد تشویق -اعم از معنوی و مادی- قرار می‌گیرند. عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می تواند به عنوان حوزه فعالیت های تخصصی و معرفی برترین های مورد توجه واقع شود.

از آنجا که شورای عالی معارف(شورای عالی آموزش و پرورش) به عنوان تنها متولی نهادهای فرهنگی اعم از: مراکز آموزشی، نهادهای علمی، مطبوعات، مراکز هنری و ...حق تصمیم گیری داشت، رسیدگی به فعالان این عرصه را مورد توجه قرار داده و تدابیری برای انتخاب و معرفی برترین های حوزه های: علمی، آموزشی، هنری و ...اتخاذ کرد. در این راستا این نهاد حقوقی- شورای عالی معارف- آیین‌نامه‌ای تدوین و تصویب کرد که براساس آن شرایط و ویژگی‌های منتخبین ذکر شده و نوع تشویق‌های مادی و معنوی از جمله درجات مدال ها و نشان های اعطایی مشخص شده بود.

طبق صورت مذاکرات شورای عالی معارف، این شورا از جلسه پنجم خود در روز دوشنبه آخر ربیع الاول سال1341ه.ق برابر با 28 آبان 1301 ش الی جلسه دوازدهم روز دوشنبه هفدهم جدی [دی] 1301، نظامنامه اعطای نشان علمی را مورد بررسی قرار داده و در آخرین جلسه نظامنامه را به شرح ذیل تصویب نمود:

نظامنامه مدال و نشان علمي وزارت معارف

نظر بفقره شانزدهم از ماده دوازدهم قانون شوراي عالي معارف مصوبه بيستم برج حوت (1300) [مجلس شورای ملی] نظامنامه ذيل براي اعطاي مدال و نشان علمي مقرر گرديد:

فصل اوّل: در شکل مدال علمي و درجات آن

ماده اول_ مدال علمي بدو درجه تقسيم مي‌شود: درجه اول و درجه دوم.

ماده دوم_ مدال علمي مطلقاً بشکل دايره خواهد بود که شعاعش دو سانتي‌متر باشد که در يک روي آن شير و خورشيد خوابيده و عبارت (لا فخرالا لاهل‌العلم و طلب‌العلم فريضه) بخط ثلث و در روي ديگر آن مصراع (توانا بود هر که دانا بود) با خط نستعليق حکاکي شده باشد.

ماده سوم_ جنس مدال درجه دوم مس و درجه اول نقره خواهد بود.

فصل دوم: در شرايط اعطاي مدال علمي

ماده چهارم_ براي تشويق مديران و ناظمين و معلمين مدارس ابتدائي و شاگردان فارغ‌التحصيل دوره متوسطه و عاليه، اعطاي مدال علمي بطريق ذيل مقرر مي‌شود:

ماده پنجم_ مدال درجه دوم باشخاص ذيل داده مي‌شود.

مديران و ناظمين مدارس ابتدائي که مدت پنج سال در اداره کردن مدارس مزبوره، ابراز لياقت نموده باشند.
معلمين مدارس ابتدائي که پنج سال متوالي شاگردان ايشان بخوبي از عهده امتحانات رسمي برآمده باشند.
شاگرداني که در امتحانات آخر دوره متوسطه هر مدرسه نمره اول باشند.

ماده ششم_ مدال درجه اول باشخاص ذيل اعطا مي‌شود:

مديران و ناظمين که در اداره کردن مدارس ابتدائي مدت ده سال ابراز لياقت نموده باشند.
معلمين مدارس ابتدائي که در ده حوزه امتحانيه ساليانه، شاگردان ايشان بخوبي از عهده امتحانات رسمي برآمده باشند.
شاگرداني که در امتحانات آخر دوره تحصيلات عاليه هر مدرسه نمره اول باشند.

فصل سوم در شکل نشان علمي و درجات آن

ماده هفتم_ نشان علمي به سه درجه تقسيم مي‌شود: درجه اول – درجه دوم_ درجه سوم

ماده هشتم_ نشان علمي درجه اول عبارتست از : يک صفحه طلاي محدّب و ستاره‌ شکل که داراي ده پره مخطّط بوده و در وسط صفحه دايره کوچکي است که نصف قطر آن، مساوي است با دو خمس خطي که از مرکز آن دايره تا نوک پره ستاره ممتد مي‌شود. سطح دايره مزبوره، ميناي آسماني رنگ است که در وسط آن شير و خورشيد خوابيده ترسيم شده و طول شعاع تمام نشان 25 ميلي‌مطر خواهد بود.

ماده نهم_ نشان درجه دوم عيناً مانند نشان درجه اول است، مگر اينکه ده پره بزرگ آن مطلا و بقيه نقره خواهد بود.

ماده دهم_ نشان درجه سوم به عينه مثل دو درجه ديگر است، مگر اينکه فلز آن تماماً با نقره خواهد بود.

ماده يازدهم_ نشان درجه اول فقط داراي يک روزت [نوار] خواهد بود که رنگ نوار را خواهد داشت و نوار هر سه درجه قرمز خواهد بود.

فصل چهارم در شرايط اعطاي نشان علمي

ماده دوازدهم_ نشان درجه سوم باشخاص ذيل اعطا مي‌شود:

رؤسا و ناظمين و معلمين مدارس متوسطه بعد از هشت سال خدمت.
اعضاي هيئت رئيسه و معلمين مدارس عاليه و مدرسين منقول و معقول و ادبيات عاليه بعد از پنج سال خدمت و تعليم.
مديران و ناظمين و معلمين مدارس ابتدائي بعد از ده سال از اخذ مدال درجه اول با ادامه خدمت در مدت ده سال.

ماده سيزدهم_ : نشان درجه دوم باشخاص فوق‌الذکر، پنج سال بعد از اخذ درجه سوم با مداوم در خدمت اعطا مي‌شود.

ماده چهاردهم_ نشان درجه اول باشخاص فوق‌الذکر، پنج سال بعد از اخذ درجه دوم با مداومت در خدمت اعطا مي‌شود.

ماده پانزدهم_ نشان علمي از هر درجه که مقتضي باشد، باشخاص ذيل اعطا مي‌شود.

مصنفين و مولفين کتب عام‌المنفعه علمي و ادبي
بانيان موسسات عام‌المنفعه: از قبيل مريضخانه و مدرسه و کتابخانه و غيرها يا کساني که براي انجام موسسات مزبوره مبلغ معتدبهي مخارج کرده باشند.
کاشفين و مخترعين و اشخاصي که در يکي از صنايع مستظرفه، مقام عالي را احراز کرده باشند.
اعضای ادارات دولتي که خدمات شايان به معارف کرده باشند.
اتباع خارجه که خدمات نماياني به مملکت ايران يا نبوغ بشر نموده باشند.

ماده شانزدهم_ اعطاي مدال و نشان علمي به تقاضاي اشخاص يا پيشنهاد وزير معارف خواهد بود.

ماده هفدهم_ به موجب فقره شانزدهم ماده دوازدهم قانون شوراي عالي معارف، تصويب اعطاي مدال و نشان علمي مطابق اين نظامنامه از وظايف مختصه شوراي عالي معارف است.

ماده هيجدهم_ وزير معارف، مامور اجراي اين نظامنامه است.

اسامی برخی از اشخاص دریافت‌کننده نشان (طبق مصوبات شورا)

ردیف	نام و نام خانوادگی	درجه علمی نشان	مناسبت	توضیحات	شماره جلسه	تاریخ جلسه
1	مینورسکی، معلم السنه شرقی پاریس	درجه اول علمی	تالیف کتاب تاریخ میانه ایران	خدمت به معارف ایران	158	1308/11/15
2	پورفسور پوپ آمریکایی	نشان علمی درجه اول			179	1310/2/9
3	رابیندر انات تاگور	نشان علمي از درجه اول			216	1311/2/13
4	سعید نفیسی	نشان علمی درجه اول	استاد دانشسرای عالی		387	1317/11/25
5	سیدمحمد محیط طباطبایی	قطعه نشان دوم علمی	مدیر مجله رسمی آموزش و پرورش		398	1318/7/3
6	احسان‌الله یارشاطر	مدال اول علمي	شاگرد اول رشته ادبیات دانشسرا		433	1320/9/18
7	لطف‌الله هنرفر	مدال اول علمي	شاگرد اول رشته تاریخ و جغرافیا دانشسرا		433	1320/9/18
8	ابراهیم پورداود	نشان درجه اول دانش	به سپاس خدمات برجسته و درخشان فرهنگي		582	1325/5/27
9	پرفسور هنری ماسه	نشان دانش درجه اول	ایرانشناس معروف		672	1327/11/2
10	یان ریپگا	نشان دانش درجه اول	استاد ادبیات دانشگاه پراگ	تحقیقات ادبی با عنوان تاریخ ادبیات ایران	672	1327/11/2
11	رومن گیرشمن	نشان درجه اول سپاس	ریاست هیئت علمی حفاری و مطالعات علمی در شوش		902	1334/2/19
12	ويليام فولر	نشان درجه اول	رئيس بنياد خاور نزديك،	به پاس خدمات فرهنگي	1075	1343/3/31
13	عباس مهرین شوشتری	نشان سپاس از درجه اول			75	1350/4/3
14	بهرام فره‌وشي	نشان فرهنگ از درجه دوم			111	1352/4/3
15	سيف‌الدين قائم‌مقامي	نشان هنر از درجه دوم			111	1352/4/3
16	ابراهيم باستاني پاريزي	نشان فرهنگ درجه اول	استاد دانشکده ادبيات و علوم انساني به واسطه خدمات فرهنگي		155	1354/10/21

نگارش: رحیم روح بخش: واحد اسناد و کتابخانه شورا